Кулун тутар бүтүүтэ Профессиональнай үөрэхтээһин сайдыытын институтугар «Идэҕэ бэлэмниир орто анал үөрэх тэрилтэлэригэр саха тылын үөрэтии бырагыраамаларын оҥоруу» туһунан идэ таһымын үрдэтэр үөрэх түмүктэннэ. Кууруска 19 уһуйааччы кытынна.
Куурус кыттыылаахтара икки бөлөҕүнэн үөрэнэн орто анал үөрэххэ саха тылын, литэрэтиирэтин, төрүт култууратын дьүөрэлээн үөрэтэр уонна саха тылын саҥаттан үөрэтээччилэргэ аналлаах үөрэх бырагыраамаларын барылларын оҥорон бэлэмнээтилэр.
Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттар тылларын уонна култууратын институтун «Культурология» кафедратын профессора, педагогическай наука кандидата Попова Галина Семеновна — Санаайа көрүүлэринэн уонна салалтатынан куурус бастакы бөлөҕө орто анал үөрэххэ саха тылын, литэрэтиирэтин, төрүт култууратын дьүөрэлээн үөрэтиигэ аналлаах «Төрөөбүт саха тыла» бырагыраамма барылын таҥан оҥордо.
Бырагыраама сыала — саха тылын, литэрэтиирэтин, төрүт култууратын орто анал үөрэх устудьуоннара умсугуйан туран үөрэтэллэрин, урукку билиилэрин, сатабылларын дириҥэтэллэрин ситиһии.
Үөрэх ис хоһооно өбүгэ билиитигэр, үгэһигэр, култууратыгар олоҕуран саха тылын, литэрэтиирэтин үөрэтиигэ туһуланар. Тылга үөрэтии 4 модулунан тэриллэн барар:
Бастакы модул – Өбүгэ билиитин, саха төрүт үгэһин дьыл ыйдарынан сыллааҕы эргииригэр киллэрэн билиһиннэрии;
Иккис модул — Ааҕыы. Олоҥхону ыйдарынан аттаран ааҕыы. Бастакы модулга ыйыллары батыһыннаран ааҕыыны, истиини ыйы батыһыннара утумнаахтык тэринии;
Үһүс модул – сахалыы саҥарар үгэһи баһылааһын. Тылы сайыннарар дьарык, тылы эрчийии, уус-уран айымньыга, фольклорга киирии тоҕооһор;
Төрдүс модул — Айар дьарык/үлэ. Үөрэнээччи бэйэтэ айарга холонорун көҕүлэнэр, онуоха сөптөөх эйгэ олохтонор. Айар дьарык тэриллэр;
Бу оҥоһуллубут бырагыраамма барыла бэйэтин норуотун тылын билэр, уус-уран айымньытын, устуоруйатын, олоҕун-дьаһаҕын туһунан ааҕар-үөрэтэр, дойдутун, дьонун-сэргэтин дьылҕатыгар ис сүрэҕиттэн кыһанар, олоххо тардыһыылаах, тобуллаҕас ыччаты иитиигэ-үөрэтиигэ туһааннаах оно Өрөспүүбүлүкэҕэ ылыныллыбыт «Эркээйи эргиирэ» бырагырааманы олоххо киллэриигэ олук буолуо.
Куурус иккис бөлөҕө Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттар тылларын уонна култуураларын үнүстүүтүн «Саха тылын истилиистикэтэ уонна нууччалыы-сахалыы тылбаас» хаапыдыратын аҕа уһуйааччыта Ульяна Романовна Плотникова-Федорова салалтатынан саха тылын саҥаттан үөрэтээччилэргэ аналлаах үөрэх бырагырааматын барылын оҥорон көмүскээтэ.
Бу бырагыраама сыала-соруга — сахалыы саҥаны истэр, истэн өйдүүр, суруйар, саҥарар дьоҕурга үөрэтии, саха тылын күннээҕи олоххо-дьаһахха, идэлээх эйгэҕэ сатаан туһанар сатабыллары, билиини иҥэрии. Сахалыы литэрэтиирэни, айымньыны, өрөспүүбүлүкэбит устуоруйатын кытта билиһиннэрии.
Бырагыраама ис хоһооно үөрэтээччи саха тылын дорҕоонуттан саҕалаан кэпсэтэ, бодоруһа, олоххо-дьаһахха, идэтин эйгэтигэр тутта, өйдүү, быһаарса үөрэнэригэр туһаайыллар. Идэлэригэр сыһыаран тыллары, кэпсэтии киэптэрин, тыл ситимин, этии, тэттик тиэкис тутулун үөрэтэллэр. Маны тэҥэ өрөспүүбүлүкэбит устуоруйатын, кэпсэтии сиэрин, саха үгэһин, сиэрин-туомун, бэлиэ дьоро күннэрин үөрэтэллэр. Уопсай билиилэригэр өрөспүүбүлүкэбит биллиилээх уопсастыбаннай диэйэтэллэрин, саха литэрэтиирэтин төрүттээччилэрин, суруйааччыларын айымньыларын билсэллэр, үөрэтэллэр. Бырагыраама ыччаты билиилээх, аныгы сайдыылаах, тэрээһиннээх киһи буолан тахсарыгар туһаайылынна.
Куурус кыттыылаахтара саха тылыгар үөрэх бырагырааммаларын оҥорууга туһалаах үөрэх буолан ааспытын бэлиэтииллэр. Дьон үлэтин истэн, билэн,сэргээн, элбэҕи, саҥаны билэн инникигэ саҥа сүүрээн, идея киирдэ диэн этинэллэр. Оҥоһуллубут барыллар ситэриллэн оҥоһуллан саха тылыгар уһуйааччыларга туһалаах буолуохтарыгар эрэниллэр.
